Trụ nước chữa cháy có mấy loại? Nguyên lý hoạt động và ứng dụng thực tế

Trụ nước chữa cháy là thành phần không thể thiếu trong hệ thống phòng cháy chữa cháy, hỗ trợ cấp nước ngay tức thì để dập lửa, bảo vệ tài sản và tính mạng con người. Đây cũng là lý do mà hiện nay các trụ nước chữa cháy được lắp đặt phổ biến ở các thành phố, khu công nghiệp và khu dân cư,... Bởi vậy, việc tìm hiểu về trụ nước chữa cháy và cơ chế hoạt động của chúng để có thể ứng dụng vào thực tế là điều cần thiết nhằm tối ưu hóa an toàn cháy nổ. 

Trụ nước chữa cháy là gì?

Trụ nước chữa cháy (hay còn gọi là trụ cứu hỏa, trụ tiếp nước) là thiết bị chuyên dụng được lắp đặt cố định tại các vị trí chiến lược trong hệ thống cấp nước đô thị. Chức năng chính của trụ là cung cấp nước trực tiếp cho công tác chữa cháy khi xảy ra sự cố hỏa hoạn.

Trụ thường có dạng trụ đứng bằng sắt hoặc hợp kim, được sơn đỏ nổi bật để dễ nhận biết, trên thân trụ có các họng cấp nước được bịt kín bằng nắp đậy và có thể đi kèm khóa bảo vệ. Vị trí lắp đặt trụ nước chữa cháy phổ biến là trên vỉa hè, gần nhà máy, khu dân cư hoặc các công trình trọng điểm.

Thiết bị này giúp lực lượng cứu hỏa tiếp cận nguồn nước áp lực cao nhanh chóng, thay thế hiệu quả khi không thể khai thác nguồn nước tự nhiên. Việc bố trí trụ nước chữa cháy đúng chuẩn còn phản ánh mức độ sẵn sàng ứng phó cháy nổ của khu vực, góp phần bảo vệ an toàn con người và tài sản.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của trụ nước chữa cháy

Hiểu rõ cấu tạo và cách thức hoạt động của trụ nước chữa cháy giúp tối ưu hóa việc sử dụng thiết bị trong các tình huống khẩn cấp.

Cấu tạo trụ nước chữa cháy

Dù có vẻ ngoài đơn giản, trụ nước chữa cháy được thiết kế vối cấu tạo chắc chắn và vận hành theo nguyên lý đảm bảo an toàn, hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp. Thiết bị có cấu tạo cơ bản gồm các bộ phận sau:

• Thân trụ: Bộ phận chính, thường được làm bằng gang, sắt hoặc hợp kim, chịu lực tốt và được sơn đỏ chống gỉ.
• Họng cấp nước: Có từ 1 - 3 họng, thường chia thành họng lớn và họng nhỏ, kết nối trực tiếp với ống dẫn nước chữa cháy.
• Nắp bảo vệ: Che chắn họng nước, ngăn bụi bẩn và bảo vệ khỏi va đập hoặc sử dụng sai mục đích.
• Van khóa và trục van: Điều tiết dòng nước, chỉ mở khi có nhu cầu sử dụng.
• Lỗ xả nước đọng: Giúp thoát nước dư thừa trong thân trụ sau khi sử dụng, tránh ứ đọng gây gỉ sét hoặc hư hại.
• Xích bảo vệ: Giữ cố định nắp họng, tránh thất lạc hoặc bị tháo gỡ trái phép.

Nguyên lý hoạt động trụ nước chữa cháy

Trong trạng thái bình thường, trụ nước chữa cháy luôn đóng van để giữ kín nguồn nước bên trong. Khi có cháy xảy ra, lực lượng chữa cháy sẽ mở nắp bảo vệ, gắn vòi chữa cháy chuyên dụng vào họng nước rồi dùng tay quay hoặc thiết bị hỗ trợ để mở van; nước từ hệ thống cấp nước ngầm sẽ chảy ra với áp lực cao và sẵn sàng phục vụ công tác dập lửa. Ngoài ra, trụ chữa cháy cũng có thể kết nối với xe cứu hỏa để hút nước từ trụ lên thông qua máy bơm chuyên dụng.

Trụ nước chữa cháy gồm những loại nào?

Để đáp ứng yêu cầu đa dạng của công tác PCCC tại các khu vực khác nhau, trụ nước chữa cháy hiện nay được sản xuất với nhiều chủng loại.

1. Phân loại theo hình thức lắp đặt

Trụ nước chữa cháy được chia thành hai loại chính dựa trên vị trí lắp đặt, phù hợp với đặc điểm địa hình và yêu cầu thẩm mỹ của từng khu vực.

Trụ nước chữa cháy nổi

Đây là loại trụ phổ biến, được lắp đặt trên mặt đất với thân trụ và họng cấp nước lộ thiên, dễ dàng nhận diện và sử dụng; thường xuất hiện tại vỉa hè, khu dân cư, khu công nghiệp hoặc gần các công trình lớn. Ưu điểm của trụ nổi này là khả năng tiếp cận nhanh chóng, chỉ cần kết nối ống dẫn chữa cháy vào họng và mở van để sử dụng. Tuy nhiên, trụ nổi dễ bị tác động bởi va chạm hoặc thời tiết, đòi hỏi bảo dưỡng thường xuyên để đảm bảo hoạt động hiệu quả.

Trụ nước chữa cháy ngầm

Loại trụ này được lắp đặt hoàn toàn dưới mặt đất, chỉ để lại nắp đậy bằng phẳng với mặt đường. Khi cần sử dụng, lực lượng cứu hỏa sẽ mở nắp và sử dụng cốt lấy nước chuyên dụng để kết nối với hệ thống cấp nước ngầm. Trụ ngầm phù hợp với các khu đô thị yêu cầu cao về mỹ quan hoặc nơi có không gian hạn chế như trung tâm thành phố. Ưu điểm của trụ nước chữa cháy ngầm là tính thẩm mỹ và khả năng bảo vệ khỏi hư hỏng, tuy nhiên việc bảo trì và kiểm tra định kỳ thiết bị này cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo hiệu suất.

2. Phân loại theo số lượng họng cấp nước

Số lượng họng cấp nước trên trụ quyết định khả năng cung cấp nước, phù hợp với quy mô và mức độ nguy cơ cháy nổ của từng khu vực.

• Trụ 1 họng: Thường được sử dụng ở các khu vực nhỏ như khu dân cư ít dân hoặc công trình quy mô vừa, nơi có nhu cầu cấp nước chữa cháy không quá lớn.
• Trụ 2 họng: Là loại phổ biến, cho phép kết nối đồng thời nhiều ống dẫn chữa cháy, phù hợp với các khu vực có nguy cơ cháy trung bình như khu dân cư đông đúc hoặc tòa nhà thương mại.
• Trụ 3 họng: Được thiết kế cho các công trình lớn hoặc khu vực có nguy cơ cháy nổ cao như khu công nghiệp hoặc trung tâm thương mại, nơi cần cung cấp lượng nước lớn trong thời gian ngắn.
• Trụ 4 họng: Loại này được sử dụng ở các khu vực đặc biệt nguy hiểm như nhà máy hóa chất hoặc kho hàng quy mô lớn, đáp ứng nhu cầu cấp nước tối đa cho công tác chữa cháy.

Số lượng họng càng nhiều thì khả năng cấp nước cùng lúc càng cao, nhưng đi kèm là yêu cầu cao hơn về áp lực và lưu lượng nước từ hệ thống cấp.

3. Phân loại theo đặc thù môi trường sử dụng

Ngoài các loại trên, trụ nước chữa cháy còn được thiết kế đặc biệt để phù hợp với các điều kiện môi trường khắc nghiệt hoặc yêu cầu kỹ thuật cao.

• Trụ chống ăn mòn: Được chế tạo từ vật liệu đặc biệt hoặc phủ lớp chống gỉ, phù hợp với các khu vực ven biển, nơi có độ mặn cao hoặc trong các nhà máy hóa chất có môi trường ăn mòn.
• Trụ chịu nhiệt độ cao: Được thiết kế để hoạt động ổn định trong môi trường có nhiệt độ cao như nhà máy luyện kim hoặc cơ sở sản xuất công nghiệp nặng, đảm bảo hiệu quả chữa cháy trong điều kiện khắc nghiệt.
• Trụ chống nổ: Loại này được trang bị các tính năng an toàn đặc biệt, phù hợp với các khu vực nguy hiểm như nhà máy dầu khí, kho chứa nhiên liệu hoặc các cơ sở công nghiệp có nguy cơ nổ cao.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng trụ nước chữa cháy

Trụ nước chữa cháy là thiết bị phòng cháy có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an toàn cho cộng đồng, do đó việc sử dụng và bảo quản đúng cách là điều bắt buộc. Người dân không được tự ý mở nắp trụ hay lấy nước cho mục đích sinh hoạt bởi hành vi này có thể làm suy giảm áp lực nước, gây ảnh hưởng đến hiệu quả chữa cháy khi xảy ra sự cố.

Bên cạnh đó, nếu phát hiện trụ có dấu hiệu bất thường như nắp bị bung, thân trụ hư hỏng, rò rỉ nước hoặc bị che chắn, cần nhanh chóng thông báo cho cơ quan chức năng để được xử lý kịp thời. Việc đảm bảo trụ luôn trong trạng thái sẵn sàng hoạt động là yếu tố then chốt để ứng phó khẩn cấp khi có cháy nổ.

Ngoài ra, lực lượng chức năng và đơn vị quản lý địa phương cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân về tầm quan trọng của trụ nước chữa cháy. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng không chỉ giúp hạn chế hành vi sử dụng sai mục đích mà còn góp phần bảo vệ trụ, kéo dài tuổi thọ thiết bị và giữ cho hệ thống phòng cháy luôn vận hành ổn định trong mọi tình huống.

Lời kết

Trên đây là những thông tin tổng quan về trụ nước chữa cháy mà Bảo Hộ An Việt mong muốn gửi đến bạn đọc. Mong rằng qua bài viết trên, các bạn đã có thêm hiểu biết rõ ràng hơn về vai trò, cấu tạo cũng như cách sử dụng thiết bị này đúng cách trong hệ thống phòng cháy chữa cháy.

Ngoài ra, nếu bạn đang quan tâm đến các thiết bị bảo hộ PCCC như mặt nạ chống khói, quần áo chống cháy, găng tay chịu nhiệt,... hãy liên hệ ngay với Bảo Hộ An Việt qua hotline 0857 050 888-0857 050 999- 0986 448 555 để được hỗ trợ nhanh chóng!

Xem thêm: