Giải Đáp: Chất chữa cháy nào không nên sử dụng đối với đám cháy dầu mỡ?

Không ít người cho rằng chỉ cần nước hoặc bình chữa cháy thông thường là có thể xử lý mọi đám cháy, kể cả đám cháy dầu mỡ. Tuy nhiên, trên thực tế cách làm này có thể khiến bạn và những người xung quanh gặp nguy hiểm. Vậy chất chữa cháy nào không nên sử dụng đối với đám cháy dầu mỡ và tại sao? Theo dõi bài viết sau để có câu trả lời chính xác!

Chất chữa cháy nào không nên sử dụng đối với đám cháy dầu mỡ?

Đám cháy dầu mỡ là một trong những tình huống nguy hiểm phổ biến nhất trong môi trường nhà bếp. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là nhiều người lại xử lý theo phản xạ sai lầm, đặc biệt là sử dụng sai chất chữa cháy khiến cho đám cháy khó kiểm soát hơn.

Đặc điểm riêng của đám cháy dầu mỡ

Để hiểu vì sao một số chất chữa cháy lại không phù hợp, trước hết cần nắm rõ đặc tính của các đám cháy dầu mỡ phổ biến. Đây là loại cháy xảy ra khi dầu ăn, mỡ động vật hoặc chất béo trong quá trình nấu ăn bị đốt nóng đến nhiệt độ tự bốc cháy (thường > 300°C). Khi cháy, lớp dầu tạo thành một bề mặt lan rộng, bắt lửa nhanh và cực kỳ dễ lây lan sang các vật liệu xung quanh như khăn vải, gỗ, nhựa,...

Ngoài ra, dầu mỡ có đặc điểm không tan trong nước và nhẹ hơn nước, tạo điều kiện cho ngọn lửa di chuyển theo bề mặt nếu xử lý không đúng cách.

Chất chữa cháy nào không nên sử dụng?

Trong nhiều trường hợp, phản xạ đầu tiên của người gặp cháy dầu mỡ là lấy nước hắt vào nồi để dập lửa; tuy nhiên, đây lại chính là hành động vô cùng nguy hiểm và tuyệt đối không được thực hiện. Việc dùng nước không những không hiệu quả mà còn khiến ngọn lửa bùng lên mạnh hơn, gây cháy lan nhanh chóng trong không gian bếp.

Lý do là khi nước tiếp xúc với dầu đang cháy ở nhiệt độ cao nó sẽ lập tức bốc hơi và giãn nở đột ngột; áp lực từ hơi nước đẩy dầu nóng bắn ra xung quanh và đồng nghĩa mang theo ngọn lửa lan rộng hơn. Tình huống này dễ gây mất kiểm soát đám cháy.

Về mặt vật lý, dầu mỡ không hòa tan trong nước và có khối lượng riêng nhẹ hơn nên khi đổ nước vào đám cháy dầu mỡ làm lớp dầu nổi phía trên và duy trì tiếp đám cháy, trong khi nước bị đẩy xuống đáy và bốc hơi mạnh gây hiệu ứng “nổ tung” dầu. Kết quả là ngọn lửa không những không được dập tắt mà còn nguy hiểm hơn gấp nhiều lần.

Hướng dẫn xử lý đám cháy dầu mỡ an toàn, hiệu quả

Chất chữa cháy nào không nên sử dụng đối với đám cháy dầu mỡ chúng ta đã biết, vậy làm gì để xử lý tình huống này? Đám cháy do dầu mỡ thường bùng phát nhanh, dễ mất kiểm soát và tiềm ẩn nguy cơ lan rộng nếu xử lý sau cách. Bởi thế, việc nắm rõ quy trình dập lửa đúng kỹ thuật là vô cùng cần thiết để bảo vệ tính mạng cũng như hạn chế tối đa thiệt hại tài sản.

1. Tắt bếp và giữ khoảng cách an toàn

Việc đầu tiên cần làm khi phát hiện đám cháy dầu mỡ là ngắt nguồn nhiệt bằng cách tắt bếp ngay lập tức, ngăn chặn đám cháy lan rộng hoặc bùng phát mạnh hơn. Ngay sau đó, cần giữ khoảng cách an toàn, tránh tiếp cận quá gần để không bị bỏng do lửa bùng lên hoặc dầu bắn hay hít phải khói độc; đồng thời tạo không gian để đánh giá tình hình và thực hiện các bước tiếp theo một cách bình tĩnh.

Đây là hành động đơn giản nhưng cần thiết, phù hợp với mọi tình huống cháy dầu mỡ bất kể quy mô nào. Tuy nhiên, người dùng cần lưu ý về việc ngắt điện nếu sử dụng bếp điện bởi trong một số trường hợp chỉ tắt công tắc bếp có thể không đủ để cắt hoàn toàn nguồn nhiệt.

2. Sử dụng baking soda và muối để dập lửa

Baking soda và muối là hai nguyên liệu sẵn có trong nhà bếp có thể sử dụng để dập lửa dầu mỡ khi đám cháy còn nhỏ. Baking soda giải phóng khí CO₂ khi gặp nhiệt, giúp làm giảm lượng oxy nuôi lửa, trong khi muối tạo lớp phủ ngăn oxy tiếp xúc với bề mặt cháy. Phương pháp này có thể phát huy hiệu quả tức thì nếu được thực hiện đúng cách và đủ lượng.

Tuy nhiên, người xử lý cần rắc muối hoặc baking soda nhẹ nhàng và đều tay, tránh làm dầu bắn ra ngoài gây cháy lan. Biện pháp này chỉ áp dụng khi đám cháy mới phát sinh và nguyên liệu sẵn có đủ nhiều. Tuyệt đối không dùng bột mì, đường hay các loại bột khác vì chúng dễ bắt lửa và có thể khiến tình hình nghiêm trọng hơn.

3. Dập đám cháy bằng bình chữa cháy chuyên dụng

Khi ngọn lửa không thể kiểm soát bằng vật liệu đơn giản, cần sử dụng bình chữa cháy loại K - loại bình chuyên dùng để dập các đám cháy do dầu mỡ, thường chứa hóa chất dạng ướt có khả năng tạo lớp phủ cách ly oxy và ngăn tái bùng cháy. Tuyệt đối không sử dụng các loại bình chữa cháy chứa nước hoặc CO₂, lý do bởi nước sẽ khiến dầu sôi bắn tung tóe, còn CO₂ thường không đủ hiệu quả và có thể đẩy ngọn lửa lan rộng.

4. Gọi cứu hỏa nếu đám cháy vượt quá khả năng kiểm soát

Nếu ngọn lửa tiếp tục lan rộng, bùng phát dữ dội hoặc vượt ngoài tầm xử lý, cần rút lui ngay lập tức và gọi 114 hoặc lực lượng cứu hỏa địa phương. Tuyệt đối không cố dập lửa khi bản thân không có đủ thiết bị hoặc kỹ năng, vì điều đó có thể dẫn đến thương tích nghiêm trọng hoặc hậu quả lớn hơn.

Lời kết

Qua bài viết, bạn đã có câu trả lời rõ ràng cho thắc mắc chất chữa cháy nào không nên sử dụng đối với đám cháy dầu mỡ. Việc dùng nước hoặc các chất không phù hợp có thể khiến ngọn lửa lan nhanh, gây nguy hiểm. Hãy luôn trang bị kiến thức đúng và lựa chọn phương pháp xử lý an toàn để bảo vệ người và của khi gặp tình huống khẩn cấp!