Kiểm tra an toàn vệ sinh lao động và yêu cầu về thiết bị bảo hộ

Vì sao nhiều doanh nghiệp đã trang bị bảo hộ nhưng tai nạn lao động vẫn tiềm ẩn? Câu trả lời nằm ở cách kiểm tra an toàn vệ sinh lao động được thực hiện và mức độ phù hợp của thiết bị bảo hộ với nguy cơ thực tế. Khi công tác kiểm tra được nhìn nhận đúng vai trò, an toàn lao động mới thực sự phát huy hiệu quả. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn vấn đề này.

Kiểm tra an toàn vệ sinh lao động là gì?

Kiểm tra an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) là quá trình đánh giá có hệ thống các điều kiện làm việc tại nơi sản xuất, bao gồm môi trường lao động, máy móc thiết bị, quy trình vận hành và hành vi làm việc của người lao động. Hoạt động này nhằm nhận diện sớm các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại và mức độ an toàn thực tế trong quá trình làm việc.

Mục tiêu trọng tâm của kiểm tra an toàn vệ sinh lao động là phòng ngừa tai nạn lao động và hạn chế bệnh nghề nghiệp phát sinh. Thông qua việc kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất, doanh nghiệp có thể phát hiện những bất cập trong tổ chức lao động, nguy cơ mất an toàn tiềm ẩn, từ đó kịp thời điều chỉnh biện pháp kỹ thuật và quản lý trước khi xảy ra các sự cố.

Bên cạnh ý nghĩa phòng ngừa rủi ro, việc kiểm tra an toàn vệ sinh lao động định kỳ còn là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý an toàn. Việc kiểm tra cũng gắn liền với đánh giá thiết bị bảo hộ lao động, đảm bảo các phương tiện bảo vệ được trang bị đúng nguy cơ, sử dụng đúng cách và thực sự phát huy tác dụng trong thực tế. 

Nội dung kiểm tra an toàn vệ sinh lao động liên quan đến thiết bị bảo hộ

Trong quy trình ATVSLĐ, thiết bị bảo hộ luôn là nội dung trọng tâm vì chúng liên quan trực tiếp đến sự an toàn tính mạng và sức khỏe của người lao động. Theo Thông tư 25/2022/TT-BLĐTBXH, doanh nghiệp phải đánh giá rủi ro trước khi trang cấp và kiểm tra định kỳ để đảm bảo hiệu quả.

1. Kiểm tra mức độ đầy đủ của thiết bị bảo hộ theo vị trí công việc

Việc kiểm tra cần được thực hiện dựa trên đặc thù của từng vị trí làm việc và từng công đoạn sản xuất cụ thể. Doanh nghiệp phải xác định rõ các nguy cơ phát sinh như va đập, hóa chất, bụi, tiếng ồn hay làm việc trên cao để đối chiếu với loại thiết bị bảo hộ đã được trang bị, tránh tình trạng áp dụng chung một tiêu chuẩn cho mọi vị trí.

Nội dung kiểm tra tập trung vào tính đầy đủ và phù hợp của thiết bị bảo hộ đối với người lao động, bao gồm chủng loại, số lượng và mức độ đáp ứng nhu cầu sử dụng thực tế. Thông qua kiểm tra, doanh nghiệp có thể phát hiện kịp thời tình trạng thiếu trang bị, phân bổ chưa đồng đều giữa các bộ phận hoặc sử dụng chung gây mất vệ sinh và giảm hiệu quả bảo vệ, từ đó chủ động bổ sung và điều chỉnh cho phù hợp.

2. Đánh giá chất lượng và tình trạng sử dụng thiết bị bảo hộ

Khi kiểm tra an toàn vệ sinh lao động, việc đánh giá chất lượng thiết bị bảo hộ cần được thực hiện dựa trên các tiêu chuẩn kỹ thuật tương ứng với từng loại phương tiện bảo vệ. Ví dụ, mũ bảo hộ phải đáp ứng yêu cầu về khả năng chịu va đập, giày bảo hộ cần đảm bảo tính chống trượt và chịu lực, trong khi quần áo bảo hộ phải phù hợp với môi trường có nguy cơ cháy, hóa chất hoặc nhiệt độ cao. Đây là cơ sở quan trọng để xác định thiết bị còn đủ khả năng bảo vệ hay không.

Bên cạnh tiêu chuẩn kỹ thuật, kiểm tra còn tập trung vào tình trạng sử dụng thực tế của thiết bị trong quá trình làm việc. Các dấu hiệu như nứt vỡ mũ, trầy xước kính bảo hộ, đế giày bị mòn hoặc vật liệu bảo hộ bị lão hóa theo thời gian đều có thể làm suy giảm hiệu quả bảo vệ và cần được ghi nhận cụ thể.

Thông qua việc đối chiếu giữa tiêu chuẩn áp dụng và tình trạng sử dụng, doanh nghiệp có thể chủ động loại bỏ những thiết bị không còn đáp ứng yêu cầu an toàn. Việc thay thế kịp thời không chỉ giúp giảm nguy cơ tai nạn lao động mà còn thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc bảo vệ sức khỏe và tính mạng người lao động.

3. Kiểm tra việc sử dụng và tuân thủ của người lao động

Trong nội dung kiểm tra an toàn vệ sinh lao động, việc đánh giá cách người lao động sử dụng thiết bị bảo hộ có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả phòng ngừa rủi ro. Thiết bị dù được trang bị đầy đủ và đạt tiêu chuẩn nhưng nếu không được sử dụng thường xuyên, đúng cách và đúng thời điểm thì khả năng bảo vệ gần như không còn giá trị thực tế.

Hoạt động kiểm tra tập trung quan sát hành vi làm việc hằng ngày như việc đội mũ bảo hộ suốt ca, đeo khẩu trang đúng quy cách khi tiếp xúc hóa chất hoặc sử dụng găng tay phù hợp với từng công đoạn. Đồng thời, cần ghi nhận các trường hợp sử dụng mang tính đối phó hoặc bỏ qua thiết bị trong những thời điểm nguy hiểm.

Trên cơ sở đó, doanh nghiệp phân tích nguyên nhân dẫn đến việc chưa tuân thủ, có thể xuất phát từ thiết bị gây bất tiện, thiếu hướng dẫn cụ thể hoặc tâm lý chủ quan của người lao động. Kết quả kiểm tra là căn cứ để điều chỉnh công tác huấn luyện an toàn, tăng cường đào tạo thực hành và cải thiện thiết bị, qua đó nâng cao ý thức tuân thủ và giảm thiểu rủi ro do yếu tố con người.

4. Đối chiếu thiết bị bảo hộ với nguy cơ thực tế tại nơi làm việc

Trong thực tế sản xuất, môi trường làm việc và mức độ rủi ro luôn biến động theo sự thay đổi của công nghệ, máy móc và quy trình vận hành. Vì vậy, kiểm tra an toàn vệ sinh lao động cần chú trọng đối chiếu giữa thiết bị bảo hộ đang được sử dụng và các nguy cơ thực tế phát sinh tại nơi làm việc. Việc đánh giá này giúp nhận diện những rủi ro mới chưa được bảo vệ đầy đủ hoặc những nguy cơ đã gia tăng nhưng thiết bị vẫn chưa được điều chỉnh tương ứng. 

Trên cơ sở đó, doanh nghiệp có thể kịp thời cập nhật, bổ sung hoặc thay thế thiết bị bảo hộ, đảm bảo mức độ an toàn luôn phù hợp với điều kiện lao động hiện hành.

Yêu cầu về thiết bị bảo hộ để đáp ứng kiểm tra an toàn vệ sinh lao động

Để thiết bị bảo hộ thực sự đáp ứng các tiêu chí trong quá trình kiểm tra an toàn vệ sinh lao động, doanh nghiệp không thể chỉ dừng lại ở việc “trang bị cho đủ”. Thiết bị cần được lựa chọn đúng ngay từ đầu, quản lý chặt chẽ trong suốt quá trình sử dụng và liên tục được đánh giá lại theo điều kiện lao động thực tế. Đây là yếu tố then chốt giúp kết quả kiểm tra phản ánh đúng mức độ an toàn và hạn chế rủi ro phát sinh.

Trên cơ sở đó, thiết bị bảo hộ cần đáp ứng đồng thời các yêu cầu sau:

• Phù hợp với tính chất công việc và mức độ rủi ro: Thiết bị bảo hộ phải được lựa chọn dựa trên đặc thù từng vị trí làm việc và nguy cơ cụ thể phát sinh tại nơi lao động. Mỗi loại rủi ro như va đập, hóa chất, bụi, tiếng ồn hay làm việc trên cao đều đòi hỏi phương tiện bảo vệ tương ứng, bảo vệ đúng bộ phận cơ thể cần thiết. 
• Đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và có nguồn gốc rõ ràng: Thiết bị bảo hộ phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn theo quy định, có thông tin kỹ thuật và nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Ưu tiên sản phẩm đã được kiểm định, đánh giá chất lượng sẽ giúp đảm bảo hiệu quả bảo vệ và thuận lợi hơn trong quá trình kiểm tra an toàn vệ sinh lao động.
• Đảm bảo tính tiện dụng và khả năng tuân thủ của người lao động: Thiết bị bảo hộ cần có thiết kế phù hợp với vóc dáng, dễ sử dụng và không ảnh hưởng đến thao tác làm việc. Khi đảm bảo được sự thoải mái và tiện lợi, người lao động sẽ tuân thủ việc sử dụng đầy đủ, hạn chế tình trạng dùng đối phó - vấn đề thường được ghi nhận trong các đợt kiểm tra an toàn vệ sinh lao động.
• Được kiểm tra, bảo dưỡng và thay thế định kỳ: Thiết bị bảo hộ cần được đưa vào kế hoạch kiểm tra an toàn vệ sinh lao động định kỳ, bao gồm việc vệ sinh, bảo quản và đánh giá lại khả năng bảo vệ theo thời gian sử dụng. Những thiết bị không còn đáp ứng yêu cầu an toàn phải được thay thế kịp thời, tránh để tồn tại các phương tiện bảo hộ đã xuống cấp nhưng vẫn được sử dụng trong lao động.

Việc đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua các đợt kiểm tra an toàn vệ sinh lao động một cách hiệu quả mà quan trọng hơn là tạo nền tảng vững chắc cho môi trường làm việc an toàn, giảm thiểu tai nạn và bảo vệ lâu dài sức khỏe người lao động.

Lời kết

Với những thông tin trên đây, An Việt mong rằng doanh nghiệp và người lao động sẽ có cái nhìn đầy đủ hơn về vai trò của kiểm tra an toàn vệ sinh lao động trong việc phòng ngừa rủi ro. Khi công tác kiểm tra được thực hiện đúng cách, gắn liền với việc lựa chọn và quản lý thiết bị bảo hộ phù hợp, môi trường làm việc an toàn và hiệu quả sẽ được duy trì một cách bền vững.