Đánh giá rủi ro vệ sinh lao động: Các bước thực hiện đúng quy định

Trong môi trường sản xuất hiện đại, việc nhận diện và kiểm soát các mối nguy an toàn - vệ sinh lao động là yếu tố cốt lõi giúp bảo vệ sức khỏe người lao động và duy trì hoạt động ổn định. Trước sự gia tăng của các rủi ro phức tạp, doanh nghiệp cần áp dụng những phương pháp đánh giá khoa học để phòng ngừa tai nạn và hạn chế thiệt hại. Để nắm rõ quy trình đánh giá rủi ro vệ sinh lao động đúng quy định, mời bạn cùng An Việt theo dõi trong bài viết dưới đây!

Việc đánh giá rủi ro vệ sinh lao động cần thực hiện khi nào?

Đánh giá rủi ro vệ sinh lao động là quá trình phân tích, nhận diện các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại tại nơi làm việc, nhằm xác định khả năng xảy ra tai nạn, bệnh nghề nghiệp và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động. Hoạt động này giúp doanh nghiệp chủ động xây dựng biện pháp phòng ngừa, cải thiện điều kiện lao động và tuân thủ các quy định pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động.

Các thời điểm cần thực hiện đánh giá rủi ro:

• Bắt đầu hoạt động sản xuất, kinh doanh: Đánh giá lần đầu giúp nhận diện các nguy cơ tiềm ẩn từ khi đi vào hoạt động và thiết lập các tiêu chuẩn an toàn cơ bản.
• Định kỳ trong quá trình hoạt động: Doanh nghiệp nên đánh giá ít nhất 1 lần/năm để cập nhật các mối nguy mới, kiểm tra hiệu quả các biện pháp phòng ngừa và điều chỉnh kịp thời.
• Khi có thay đổi về công nghệ, vật liệu hoặc tổ chức sản xuất: Thay đổi quy trình, áp dụng công nghệ mới, đổi nguyên vật liệu hoặc bố trí lại nhà xưởng có thể phát sinh nguy cơ mới, cần đánh giá bổ sung để đảm bảo các biện pháp kiểm soát vẫn phù hợp.
• Sau sự cố, tai nạn hoặc tình huống gần tai nạn: Khi xảy ra tai nạn hoặc sự cố kỹ thuật, đánh giá rủi ro giúp xác định nguyên nhân, mức độ nguy hiểm còn tồn tại và đề xuất biện pháp khắc phục, ngăn chặn tái diễn.
• Khi có thay đổi về nhân sự hoặc cơ cấu tổ chức: Luân chuyển, bổ sung nhân sự hoặc thay đổi phân công công việc có thể tạo ra nguy cơ mới. Đánh giá rủi ro giúp điều chỉnh đào tạo, quy trình và biện pháp bảo hộ cho phù hợp.
• Khi cơ quan quản lý yêu cầu hoặc luật pháp thay đổi: Doanh nghiệp cần đánh giá rủi ro để tuân thủ yêu cầu từ cơ quan quản lý nhà nước hoặc cập nhật các quy định mới về an toàn, vệ sinh lao động.

Quy trình thực hiện đánh giá rủi ro vệ sinh lao động theo quy định

Việc đánh giá rủi ro vệ sinh lao động là một bước quan trọng giúp doanh nghiệp nhận diện, phân tích và kiểm soát các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại tại nơi làm việc. Nhằm giúp giảm thiểu tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp đồng thời đảm bảo môi trường làm việc an toàn, quy trình đánh giá rủi ro vệ sinh lao động được thực hiện theo Thông tư 07/2016/TT-BLĐTBXH, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định pháp luật hiện hành. Cụ thể như sau:

Bước 1 - Lập kế hoạch đánh giá rủi ro

Trước khi tiến hành đánh giá, việc lập kế hoạch chi tiết là cơ sở để quá trình diễn ra hiệu quả và đầy đủ. Kế hoạch đánh giá cần xác định rõ mục đích, phạm vi, đối tượng và thời gian thực hiện, giúp xác định những khu vực, công việc và yếu tố nguy cơ cần tập trung. Đồng thời, doanh nghiệp cần lựa chọn phương pháp nhận diện và phân tích rủi ro phù hợp với đặc thù công việc như HAZOP, JSA hay ma trận rủi ro.

Việc phân công trách nhiệm cụ thể cho từng phòng ban, tổ đội và cá nhân liên quan đảm bảo quá trình thực hiện có sự phối hợp đồng bộ. Ngoài ra, kế hoạch cũng phải dự trù kinh phí, nhân lực và phương tiện cần thiết để triển khai đánh giá, từ đó đảm bảo nguồn lực đủ đáp ứng yêu cầu công việc.

Bước 2 - Nhận diện và phân tích các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại

Sau khi lập kế hoạch, bước tiếp theo là thu thập thông tin thực tế và xác định các yếu tố nguy hiểm, có hại tại nơi làm việc; doanh nghiệp cần khảo sát điều kiện lao động, quy trình sản xuất và các khu vực nguy cơ để phát hiện các yếu tố tiềm ẩn. Việc kiểm tra trực tiếp máy móc, thiết bị, khu vực nguy hiểm giúp đảm bảo không bỏ sót nguy cơ trong quá trình đánh giá.

Ngoài ra, ý kiến từ người lao động là nguồn thông tin quan trọng để xác định các yếu tố có thể gây tổn thương hoặc bệnh nghề nghiệp. Doanh nghiệp cũng phải xem xét hồ sơ tai nạn, biên bản xử lý sự cố, kết quả quan trắc môi trường lao động và hồ sơ sức khỏe định kỳ. Từ các dữ liệu này, đánh giá khả năng xảy ra và mức độ hậu quả của từng yếu tố nguy hiểm, giúp doanh nghiệp hiểu rõ mức rủi ro thực tế.

Bước 3 - Đánh giá và phân loại mức độ rủi ro

Sau khi đã nhận diện đầy đủ các yếu tố nguy cơ, doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá và phân loại mức độ rủi ro để xác định thứ tự ưu tiên trong xử lý. Việc này thường dựa trên ma trận rủi ro, kết hợp giữa xác suất xảy ra sự cố và mức độ ảnh hưởng đến người lao động hoặc hoạt động sản xuất.

Các yếu tố rủi ro có mức độ nghiêm trọng cao hoặc không thể chấp nhận được cần được xử lý ngay lập tức bằng các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Những yếu tố có mức rủi ro ở mức trung bình hoặc thấp vẫn phải giám sát và kiểm soát theo tiêu chuẩn nội bộ của doanh nghiệp. Phân loại rủi ro này giúp doanh nghiệp phân bổ nguồn lực hợp lý, ưu tiên biện pháp kiểm soát hiệu quả và duy trì môi trường làm việc an toàn.

Bước 4 - Đề xuất và lựa chọn biện pháp kiểm soát rủi ro

Tiếp theo, doanh nghiệp cần lựa chọn các biện pháp kiểm soát phù hợp nhằm giảm thiểu nguy cơ đến mức an toàn. Các biện pháp này thường được chia thành ba nhóm chính:

• Biện pháp kỹ thuật: Tập trung vào việc cải tiến thiết bị, che chắn các khu vực nguy hiểm, lắp đặt hệ thống thông gió, giảm tiếng ồn hoặc các yếu tố vật lý gây hại. Mục tiêu là loại bỏ hoặc hạn chế nguy cơ ngay tại nguồn phát sinh.
• Biện pháp hành chính: Bao gồm xây dựng và thực hiện quy trình làm việc an toàn, đặt biển cảnh báo tại các khu vực rủi ro, tổ chức đào tạo, huấn luyện và hướng dẫn người lao động nhận biết nguy cơ. Những biện pháp này giúp nâng cao ý thức và tuân thủ an toàn trong toàn bộ quá trình làm việc.
• Biện pháp bảo hộ cá nhân (PPE): Trang bị các thiết bị bảo hộ phù hợp với từng loại nguy cơ cụ thể, ví dụ như đồng phục bảo hộ, khẩu trang, găng tay, kính bảo hộ, bảo hộ chống hóa chất, chống bụi hoặc chống tiếng ồn.

Mỗi biện pháp cần lập kế hoạch triển khai chi tiết, xác định rõ người chịu trách nhiệm, thời gian thực hiện và nguồn lực cần thiết, nhằm đảm bảo hiệu quả kiểm soát rủi ro tối ưu và bảo vệ sức khỏe người lao động.

Bước 5 - Thực hiện, giám sát và đánh giá lại

Cuối cùng, doanh nghiệp triển khai các biện pháp kiểm soát đã đề xuất, đồng thời theo dõi mức độ tuân thủ của người lao động và hiệu quả thực tế của từng biện pháp. Quá trình giám sát giúp nhận diện kịp thời những rủi ro phát sinh hoặc những yếu tố chưa được kiểm soát triệt để.

Ngoài ra, việc ghi nhận thay đổi trong môi trường làm việc và đánh giá lại định kỳ là cần thiết để cập nhật và cải tiến liên tục các biện pháp phòng ngừa. Điều này đảm bảo môi trường lao động luôn an toàn, tuân thủ pháp luật và giảm thiểu tối đa nguy cơ tai nạn, bệnh nghề nghiệp.

Một số lưu ý khi thực hiện đánh giá rủi ro vệ sinh lao động

Khi đánh giá rủi ro vệ sinh lao động, doanh nghiệp cần đảm bảo quá trình đầy đủ, chính xác và tuân thủ pháp luật. Kế hoạch đánh giá phải dựa trên dữ liệu thực tế như hồ sơ tai nạn, kết quả quan trắc môi trường và hồ sơ sức khỏe định kỳ, đồng thời xác định rõ mục tiêu, phạm vi, đối tượng, thời gian, phân công trách nhiệm và dự trù kinh phí, nhân lực cần thiết.

Trong quá trình nhận diện và phân tích yếu tố nguy hiểm, doanh nghiệp nên kết hợp khảo sát thực tế, kiểm tra máy móc, thiết bị, tham khảo ý kiến người lao động và xem xét hồ sơ tai nạn, biên bản xử lý sự cố. Mức độ rủi ro được xác định bằng các công cụ khoa học như ma trận rủi ro, HAZOP hay JSA, trong đó các rủi ro cao hoặc không chấp nhận được cần xử lý ngay, còn rủi ro chấp nhận được vẫn cần giám sát thường xuyên.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần giám sát thực hiện, ghi nhận thay đổi môi trường và đánh giá lại định kỳ. Sự chủ động của người lao động trong tuân thủ và phản hồi rủi ro sẽ nâng cao hiệu quả, bảo vệ sức khỏe và xây dựng văn hóa an toàn bền vững.

Lời kết

Đánh giá rủi ro vệ sinh lao động là bước thiết yếu giúp doanh nghiệp bảo vệ sức khỏe người lao động và duy trì an toàn sản xuất. Do đó, việc tuân thủ đúng quy trình, giám sát định kỳ và khuyến khích sự tham gia của nhân viên là cần thiết để giảm thiểu tai nạn và bệnh nghề nghiệp. An Việt mong rằng qua bài viết này, doanh nghiệp sẽ áp dụng hiệu quả quy trình đánh giá rủi ro vệ sinh lao động, từ đó xây dựng môi trường làm việc an toàn và bền vững!