Các nhóm an toàn vệ sinh lao động buộc huấn luyện định kỳ theo quy định

Tai nạn lao động thường xuất phát từ những thao tác tưởng chừng quen thuộc hàng ngày, vì vậy người lao động cần được huấn luyện định kỳ để nâng cao kỹ năng phòng ngừa và phản ứng kịp thời với các rủi ro. Đây cũng là yêu cầu bắt buộc mà mọi doanh nghiệp phải thực hiện để đảm bảo an toàn lâu dài cho nhân sự. Vậy theo quy định có các nhóm an toàn vệ sinh lao động nào cần tham gia huấn luyện định kỳ? Hãy cùng An Việt tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Phân nhóm đối tượng cần tham gia huấn luyện an toàn vệ sinh lao động

Căn cứ Điều 17 Nghị định 44/2016/NĐ-CP và Khoản 5 Điều 1 Nghị định 140/2018/NĐ-CP, các nhóm an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) được chia thành 6 nhóm chính, mỗi nhóm có đặc điểm và vai trò riêng:

1. Nhóm 1: Người đứng đầu cơ sở, phòng ban, chi nhánh; phụ trách bộ phận sản xuất, kinh doanh, kỹ thuật; quản đốc phân xưởng hoặc tương đương; cấp phó được giao nhiệm vụ phụ trách ATVSLĐ. Nhóm này chịu trách nhiệm tổ chức, giám sát và ra quyết định về công tác an toàn trong đơn vị, đảm bảo mọi quy trình được thực hiện đúng tiêu chuẩn.
2. Nhóm 2: Người làm công tác ATVSLĐ, gồm chuyên trách, bán chuyên trách và những người trực tiếp giám sát an toàn tại nơi làm việc. Họ đảm bảo việc đánh giá rủi ro, kiểm soát nguy cơ, hướng dẫn nhân viên thực hiện đúng quy trình, đồng thời báo cáo kịp thời các sự cố.
3. Nhóm 3: Người lao động thực hiện công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về ATVSLĐ theo danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành. Nhóm này cần được huấn luyện chuyên sâu về kỹ năng an toàn, biện pháp phòng ngừa và xử lý sự cố đặc thù của nghề nghiệp.
4. Nhóm 4: Người lao động không thuộc các nhóm 1, 3, 5, 6, bao gồm học nghề, tập nghề, thử việc. Nhóm này được đào tạo kiến thức cơ bản về ATVSLĐ, kỹ năng nhận diện rủi ro và thực hành các quy trình làm việc an toàn.
5. Nhóm 5: Nhân viên y tế tại doanh nghiệp (như bác sĩ, y tá), kết hợp kiến thức chuyên môn y tế với quy trình ATVSLĐ để kịp thời xử lý tai nạn lao động, sơ cấp cứu và phòng ngừa bệnh nghề nghiệp.
6. Nhóm 6: An toàn, vệ sinh viên theo Điều 74 Luật ATVSLĐ, có trách nhiệm giám sát, nhắc nhở và hỗ trợ công tác an toàn tại tổ/đội, đóng vai trò cầu nối giữa người lao động và bộ phận quản lý trong việc duy trì môi trường làm việc an toàn.

Quy định về thời gian, nội dung và trách nhiệm huấn luyện các nhóm an toàn vệ sinh lao động

Để đảm bảo an toàn cho người lao động và tuân thủ pháp luật, mỗi nhóm đối tượng phải được huấn luyện theo thời gian, nội dung và hình thức phù hợp. Việc này giúp nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng ngừa tai nạn và xử lý sự cố tại nơi làm việc, đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho doanh nghiệp trong công tác ATVSLĐ.

Thời gian huấn luyện tối thiểu theo từng nhóm

Thời gian huấn luyện lần đầu được quy định tại Điều 19 Nghị định 44/2016/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định 140/2018/NĐ-CP, cụ thể:

• Nhóm 1 và nhóm 4: Ít nhất 16 giờ, bao gồm kiểm tra. Nhóm này học tập trung vào kiến thức quản lý an toàn và nhận diện rủi ro cơ bản.
• Nhóm 2: Ít nhất 48 giờ, gồm lý thuyết, thực hành và kiểm tra. Huấn luyện chuyên sâu về giám sát, kiểm soát rủi ro và xử lý sự cố.
• Nhóm 3: Ít nhất 24 giờ, gồm kiểm tra. Nhóm này được trang bị kỹ năng an toàn nghề nghiệp trong môi trường nguy cơ cao.
• Nhóm 5: Ít nhất 16 giờ, gồm kiểm tra. Nhân viên y tế kết hợp kiến thức y khoa và ATVSLĐ để xử lý tai nạn và bệnh nghề nghiệp.
• Nhóm 6: Ít nhất 4 giờ, dành cho an toàn, vệ sinh viên, bổ sung kỹ năng ngoài nội dung đã được huấn luyện.

Các nội dung huấn luyện bắt buộc

Nội dung huấn luyện được thiết kế theo nhiều cấp độ, từ cơ bản đến chuyên sâu, theo Điều 18 Nghị định 44/2016/NĐ-CP, nhằm xây dựng một “lá chắn” toàn diện bảo vệ người lao động. Các kiến thức chung bao gồm quy định pháp luật về ATVSLĐ, nhận diện, đánh giá và phòng ngừa rủi ro từ máy móc, thiết bị, hóa chất và môi trường làm việc. Ngoài ra, người lao động được hướng dẫn quy trình làm việc an toàn theo từng ngành nghề, biện pháp ứng cứu khẩn cấp, sơ cấp cứu tai nạn, cũng như sử dụng và bảo quản trang thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE).

Với các nhóm an toàn vệ sinh lao động, nội dung được phân biệt theo vai trò và trách nhiệm: Nhóm 1 tập trung vào quản lý tổ chức và xây dựng văn hóa an toàn; Nhóm 2 chú trọng lập kế hoạch ứng phó, điều tra tai nạn và quản lý rủi ro tổng thể; Nhóm 3 chuyên sâu về kỹ thuật và quản lý nguy cơ cao; Nhóm 4 ưu tiên huấn luyện cơ bản ngay tại nơi làm việc; Nhóm 5 kết hợp kiến thức y tế lao động; Nhóm 6 hướng dẫn phương pháp hoạt động của mạng lưới an toàn, vệ sinh viên.

Việc kết hợp lý thuyết và thực hành giúp người lao động nắm chắc kỹ năng phòng ngừa và xử lý sự cố, từ đó giảm thiểu nguy cơ tai nạn lao động từ 20 - 30% theo nghiên cứu quốc tế. Phương pháp này đồng thời đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam, giúp doanh nghiệp duy trì môi trường làm việc an toàn và hiệu quả.

Trách nhiệm của đơn vị sử dụng lao động

Để đảm bảo hiệu quả huấn luyện và tuân thủ pháp luật, doanh nghiệp cần thực hiện các trách nhiệm sau:

• Xác định đúng nhóm đối tượng: Dựa trên danh mục công việc và đặc điểm rủi ro tại nơi làm việc.
• Tổ chức huấn luyện: Thuê đơn vị đủ điều kiện có giấy phép từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hoặc tự tổ chức huấn luyện theo quy định.
• Kiểm tra và cấp chứng nhận: Đảm bảo người lao động hoàn thành khóa huấn luyện; lưu hồ sơ ít nhất 3 năm phục vụ thanh tra.
• Báo cáo công tác ATVSLĐ: Định kỳ gửi Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, bao gồm tình hình tai nạn, bệnh nghề nghiệp và kết quả huấn luyện.

Những trách nhiệm này giúp doanh nghiệp vừa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ pháp lý vừa tạo môi trường làm việc an toàn, nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ sức khỏe người lao động.

Câu hỏi liên quan đến huấn luyện an toàn vệ sinh lao động

Huấn luyện định kỳ được thực hiện bao lâu một lần?

Tần suất huấn luyện định kỳ phụ thuộc vào từng nhóm đối tượng và tính chất công việc. Nhóm 1, 2, 3 thường được khuyến nghị huấn luyện lại sau 12 - 24 tháng, nhằm cập nhật kiến thức pháp luật về ATVSLĐ, kỹ năng quản lý rủi ro, điều tra tai nạn và xử lý sự cố phát sinh tại nơi làm việc.

Đối với nhóm 4, 5, 6, huấn luyện định kỳ cũng diễn ra trong khoảng 12 - 24 tháng nhưng tập trung củng cố kỹ năng cơ bản, sơ cấp cứu, an toàn nghề nghiệp và phương pháp giám sát tại chỗ. Việc định kỳ này giúp người lao động nắm chắc quy trình, nhận diện nguy cơ kịp thời và áp dụng biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giảm thiểu tối đa rủi ro và tai nạn lao động.

Doanh nghiệp không tổ chức huấn luyện có bị phạt không?

Theo quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực ATVSLĐ, doanh nghiệp bắt buộc phải tổ chức huấn luyện cho tất cả nhóm đối tượng theo danh mục công việc và mức độ rủi ro. Nếu không thực hiện, bao gồm việc không tổ chức huấn luyện, không cấp chứng nhận hoặc không lưu hồ sơ đầy đủ, doanh nghiệp sẽ bị coi là vi phạm pháp luật.

Hình thức xử phạt có thể bao gồm phạt tiền, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, thậm chí đình chỉ hoạt động nếu tái phạm. Tuân thủ đúng quy định không chỉ giúp tránh rủi ro pháp lý mà còn nâng cao hiệu quả quản lý an toàn, đồng thời bảo vệ sức khỏe và tính mạng người lao động.

Doanh nghiệp có được hỗ trợ kinh phí huấn luyện không?

Doanh nghiệp có thể nhận hỗ trợ kinh phí huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động theo Điều 32 Nghị định 88/2020/NĐ-CP, nếu đáp ứng đồng thời ba điều kiện bao gồm:

• Thứ nhất, doanh nghiệp phải đóng bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp liên tục ít nhất 12 tháng cho người lao động thuộc đối tượng huấn luyện.
• Thứ hai, việc huấn luyện phải thực hiện đúng quy định, bao gồm danh mục nhóm, thời lượng và nội dung theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP và Nghị định 140/2018/NĐ-CP.
• Thứ ba, doanh nghiệp phải báo cáo đầy đủ công tác ATVSLĐ, tình hình tai nạn lao động và kết quả huấn luyện định kỳ theo yêu cầu cơ quan quản lý.

Khi đáp ứng đủ các điều kiện trên, doanh nghiệp sẽ được xét hỗ trợ kinh phí từ quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, giúp giảm chi phí đào tạo mà vẫn đảm bảo tuân thủ pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý an toàn lao động.

Lời kết

An Việt mong rằng với những thông tin chi tiết về các nhóm an toàn vệ sinh lao động, doanh nghiệp và người lao động sẽ nắm vững quy định huấn luyện định kỳ, nâng cao kỹ năng phòng ngừa rủi ro, đảm bảo môi trường làm việc an toàn và hiệu quả. Tuân thủ đúng pháp luật không chỉ bảo vệ sức khỏe, mà còn góp phần xây dựng văn hóa an toàn bền vững trong mỗi đơn vị!