Bình chữa cháy dạng bột dùng cho đám cháy nào? Cách chọn đúng loại

Bình chữa cháy dạng bột được sử dụng rộng rãi nhờ khả năng dập tắt nhanh nhiều loại đám cháy và thao tác đơn giản. Tuy nhiên, việc dùng sai loại bình cho các tình huống có thể khiến công tác chữa cháy kém hiệu quả hoặc gây nguy hiểm. Vậy bình bột phù hợp với những đám cháy nào? Nên chọn loại nào cho từng không gian? Hãy cùng An Việt tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau!

Thành phần của bình chữa cháy dạng bột và nguyên lý dập lửa

Bình chữa cháy dạng bột là thiết bị sử dụng phổ biến trong công tác phòng cháy, đặc biệt hiệu quả khi xử lý nhanh các đám cháy phát sinh ban đầu. Loại bình này hoạt động dựa trên nguyên lý phun bột khô để ngăn chặn quá trình cháy, thường được trang bị tại nhà ở, cửa hàng, nhà xưởng hoặc xe ô tô.

Cấu tạo bình bao gồm: vỏ bình bằng thép chịu áp lực cao thường được sơn màu đỏ, bên trong chứa hỗn hợp bột chữa cháy và khí nén đẩy (thường là khí nitơ hoặc carbon dioxide). Bình còn có van khóa để điều khiển, đồng hồ đo áp suất và vòi phun để dẫn hướng chất chữa cháy đến vị trí có lửa. Bột chữa cháy trong bình chủ yếu là các hợp chất vô cơ như mono amoni photphat (NH₄H₂PO₄) hoặc natri bicacbonat (NaHCO₃).

Khi kích hoạt, khí nén tạo lực đẩy làm bột phun ra ngoài phủ kín vùng cháy, giúp cách ly O₂, ngắt chuỗi phản ứng cháy và làm suy giảm nhiệt độ tại điểm phát lửa. Nhờ đó, đám cháy được khống chế nhanh chóng, hạn chế lan rộng và giảm nguy cơ bùng phát trở lại.

Sử dụng bình chữa cháy dạng bột cho đám cháy nào?

Bình chữa cháy dạng bột được thiết kế để xử lý nhanh các đám cháy phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau như chất rắn, chất lỏng, khí đốt hoặc thiết bị điện. Tuy nhiên, không phải đám cháy nào cũng phù hợp để sử dụng loại bình này.

Nhận diện các nhóm đám cháy theo ký hiệu phân loại

Trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy, đám cháy được chia thành các nhóm dựa trên chất liệu bắt lửa. Việc nhận biết đúng loại đám cháy là yếu tố then chốt để lựa chọn đúng thiết bị và tránh rủi ro phát sinh trong quá trình chữa cháy.

• Loại A: Cháy chất rắn thông thường như gỗ, giấy, vải, cao su, nhựa,...
• Loại B: Cháy chất lỏng dễ bay hơi như xăng, dầu, sơn, dung môi hóa chất,...
• Loại C: Cháy khí như gas (LPG), metan, propane hoặc hỗn hợp khí cháy nổ khác.
• Loại E: Cháy xảy ra ở các thiết bị điện đang có dòng điện (tủ điện, mô tơ, bảng mạch,...)
• Loại F: Cháy dầu ăn và mỡ thực phẩm, thường xảy ra trong nhà bếp, có mức độ nguy hiểm cao nếu xử lý sai cách.

Khả năng dập cháy của từng loại bình bột

Bình chữa cháy dạng bột được phân loại dựa trên thành phần bột khô bên trong và khả năng xử lý từng loại đám cháy:

• Bình bột BC: Có chứa natri bicarbonat (NaHCO₃), thích hợp để dập các đám cháy chất lỏng (B) và khí cháy (C).
• Bình bột ABC: Chứa mono amoni photphat (NH₄H₂PO₄), có khả năng dập được cả chất rắn (A), chất lỏng (B) và khí cháy (C) nên được sử dụng phổ biến hơn.

Tuy nhiên, bình bột không phù hợp để dập cháy dầu mỡ trong nhà bếp (F) vì khi phun bột vào dầu đang cháy có thể gây bắn tung và làm lửa lan rộng, thậm chí gây bỏng cho người dùng. Với loại cháy này, nên sử dụng bình Foam hoặc bình chuyên dụng cho đám cháy dầu mỡ.

Một số tình huống đám cháy thực tế phù hợp với bình bột

Trong thực tế, bình chữa cháy dạng bột phát huy hiệu quả cao trong nhiều tình huống sau:

• Cháy thiết bị điện như ổ cắm, tủ điện, dây dẫn - nhờ đặc tính không dẫn điện của bột chữa cháy.
• Cháy rác thải, giấy, nhựa trong văn phòng - những chất rắn dễ cháy thuộc nhóm A.
• Cháy phương tiện giao thông như ô tô, xe máy - thường liên quan đến nhiên liệu lỏng (B) và hệ thống điện.
• Cháy rò rỉ khí gas trong nhà bếp - có thể xử lý bằng bình bột nếu đã tắt nguồn điện và khóa van gas.

Những tình huống này thường xảy ra trong đời sống hàng ngày, vì vậy việc trang bị sẵn bình bột đúng loại là cách chủ động bảo vệ an toàn cho người và tài sản.

Cách chọn đúng loại bình chữa cháy dạng bột cho từng không gian sử dụng

Nếu chọn đúng loại và bố trí hợp lý, bình bột có thể phát huy tối đa khả năng kiểm soát đám cháy ngay từ giai đoạn đầu, giảm thiểu thiệt hại cho người và tài sản. Bởi thế, người dùng cần kỹ lưỡng khi lựa chọn bình chữa cháy cho phù hợp mục đích và không gian sử dụng.

Chọn bình theo diện tích không gian và mức độ rủi ro cháy nổ

Việc chọn bình chữa cháy dạng bột cần dựa vào diện tích không gian sử dụng để đảm bảo hiệu quả xử lý đám cháy. Với diện tích nhỏ dưới 50m² như phòng ngủ, phòng trọ, căn hộ mini, bạn nên sử dụng bình bột loại 1 - 2kg vì kích thước nhỏ gọn, dễ thao tác và đủ để khống chế các đám cháy sơ khởi.

Với không gian từ 50 - 200m² như văn phòng, cửa hàng, lớp học, kho nhỏ, nên chọn bình 4 - 8kg để tăng thời gian phun và vùng phủ. Riêng khu vực trên 200m² hoặc nơi có nguy cơ cháy cao như xưởng, kho hóa chất,... cần trang bị bình xe đẩy 25 - 35kg để đảm bảo xử lý đám cháy lớn kịp thời.

Chọn loại bình phù hợp với đặc thù môi trường sử dụng

Việc chọn bình chữa cháy dạng bột còn phụ thuộc vào tính chất hoạt động của từng không gian. Tại văn phòng, trường học hay thư viện - nơi có nhiều vật liệu dễ cháy như giấy, gỗ và thiết bị điện, nên sử dụng bình ABC 4kg treo tường để tiện thao tác và phù hợp đa tình huống.

Đối với các khu vực có nguy cơ cháy chất lỏng hoặc khí cao như gara, trạm xăng, xưởng sửa chữa, nên ưu tiên bình bột BC hoặc ABC loại lớn, thậm chí dùng bình xe đẩy 25 - 35kg. Riêng phòng kỹ thuật, kho lạnh, máy chủ nên kết hợp bình bột và CO₂ để tránh làm hư hại thiết bị điện tử khi dập cháy.

Một số lưu ý quan trọng khi chọn mua và sử dụng

Để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng bình chữa cháy dạng bột, cần lưu ý một số nguyên tắc cơ bản:

• Chỉ chọn bình có tem kiểm định PCCC, thông số rõ ràng và thương hiệu uy tín.
• Kiểm tra kỹ các yếu tố vật lý như hạn sử dụng, đồng hồ áp suất còn nằm trong vùng xanh, vòi phun không bị nứt gãy hay tắc nghẽn.
• Lắp đặt bình tại vị trí dễ quan sát và dễ tiếp cận, độ cao lý tưởng là từ 1m đến 1.5m tính từ mặt đất, không đặt sau cửa, rèm hoặc vật cản.
• Tổ chức tập huấn sử dụng định kỳ cho nhân viên, cư dân hoặc người trong khu vực đó, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, tòa nhà cao tầng và không gian công cộng.

Lời kết

Với những chia sẻ trên đây, hy vọng bạn đã hiểu rõ bình chữa cháy dạng bột dùng cho những đám cháy nào và cách lựa chọn phù hợp theo từng không gian. Việc trang bị đúng thiết bị không chỉ giúp xử lý sự cố nhanh chóng mà còn góp phần bảo vệ an toàn cho người và tài sản.